เรื่อง: ปณิตา พิชิตหฤทัย
“คนนี้อะคนไทย เจอลิฟต์ค้างร้อง 10 20 30 และ 40
คนนี้อะคนไทย เรียกคนนั้นจารย์คนนี้จารย์ แต่ว่างง เพราะไม่ได้เป็นศิษย์
คนนี้อะคนไทย เอ้ย เพราะจะกินเบียร์ อ้าวเฮ้ย น้ำแข็งหมด อากาศร้อนไม่จิบ”
เพราะความเป็นไทยนั้นหลากหลาย และหาคำนิยามที่ลงตัวได้ยาก จึงเป็นที่มาของความเป็นไทยที่ ‘คนไทย’ ขอเล่าเอง
นิสิตนักศึกษา ชวน ตั้ง ตะวันวาด วนวิทย์ หรือ TangBadVoice ศิลปินแรปชื่อดังผู้ติดตลก (ร้าย) มาพูดคุยถึงเพลงดังล่าสุด ด้วยยอดวิวกว่า 2 ล้านอย่าง ‘คนนี้คนไทย’ ที่หยิบความเป็นไทยแบบร่วมสมัยมาถ่ายทอดโดยไม่ต้องฉาบปูน แต่งสีให้สวยงามตามฉบับอนุรักษ์นิยม
แรงบันดาลใจแรกเริ่มในการทำเพลง ‘คนนี้คนไทย’ คืออะไร
ผมกับหลิน แฟนผม ติดอยู่ในลิฟต์ที่คอนโด แล้วอยู่ๆ หลินก็เริ่มหันมาบอกว่า “10 20 30 40” (ผู้เขียน: มีที่มาจากคลิปที่เป็นกระแสบนโลกออนไลน์ กลุ่มวัยรุ่นติดลิฟต์ แต่ยังร่าเริงและร้องเพลงที่แต่งเองเป็นจังหวะว่า 10 20 30 40…) ผมรู้สึกว่าสิ่งนี้มันไทยมาก คนไทยเป็นคนสนุก ติดเล่น ขนาดอยู่ในยามวิกฤต อย่างในตอนนั้นที่ไม่รู้ว่าจะติดลิฟต์นานแค่ไหน แต่ก็ยังเล่น เลยมองว่าประเด็นนี้น่าสนใจสำหรับเรา
หลังจากนั้นก็เลยตั้งคำถามใน X (X; เดิมชื่อว่า Twitter) ว่า “เราจะรู้ได้ยังไง ว่าคนนี้คนไทย” กลายเป็นว่ามีคนมาตอบเรื่อง 10 20 30 ติดลิฟต์เยอะมาก เลยยิ่งยืนยันในสิ่งที่เราคิด รวมถึงคนที่ตอบเรื่องอื่นๆ ก็ช่วยขยายไอเดียได้อีก
ประเด็นเรื่องอะไรไทย ไม่ไทย เป็นประเด็นที่สนใจตั้งแต่เด็กแล้วเพราะเราเรียนอินเตอร์ เพื่อนฝรั่งก็จะชอบถามกันว่าอะไรคือความเป็นไทย (Thainess) ความคิดแรกเลยก็จะนึกถึงมวยไทย รำไทย ต้มยำกุ้ง แต่นอกจากต้มยำกุ้งแล้วเรากลับไม่ได้ใกล้ชิดกับอะไรพวกนี้เลย
อย่างประเพณีที่ดีงาม มันเป็นรากของไทยก็จริงแต่มันไกลตัวมาก พอติดลิฟต์ครั้งนั้นก็เลยรู้สึกว่า ความเป็นไทยคือพฤติกรรมต่างหาก
แล้วถ้ามีคนถามว่า “ความเป็นไทยคืออะไร” ในตอนนี้ คำตอบจะเหมือนเดิมไหม
จะไม่ตอบว่าเป็นประเพณี วัฒนธรรม หรือแนวๆ นั้นแน่นอน เพราะว่าเราไม่เคยเชื่อตั้งแต่แรกอยู่แล้ว วัฒนธรรมไทยคือ การเอาวัฒนธรรมของหลายๆ ประเทศมาเขย่ารวมกัน ถ้าให้เราตอบจากใจ
ซึ่งไม่รู้จะดราม่าหรือเปล่า แต่ในอดีตเป็นประเทศที่สบายมาก ก่อนเข้ายุคทุนนิยม ประเทศเราอุดมสมบูรณ์จนแทบไม่ต้องแย่งชิงทรัพยากรใดๆ ความต้องการเอาชีวิตรอดในประเทศมันต่ำ คนจึงติดความสบาย ชีวิตเสพติดความง่ายและความชิลล์
ประกอบกับนิสัยคนไทย ที่พอเจออะไรของชาติอื่นก็จับมาผสมกับความง่ายกึ่งชุ่ย ให้กลายเป็นของเรา คิดว่านี่คือความไทยที่ผมบอกเพื่อนตอนนั้น ซึ่งตอนนี้ก็ยังคิดคล้ายๆ เดิมอยู่ แต่ผมอาจจะผิดหมดเลยก็ได้
ในการทำเพลง ‘คนนี้คนไทย’ ตั้งแต่คิดไอเดีย จนเพลงออกมาได้ มีขั้นตอนยังไงบ้าง
เริ่มจากเจอบีทที่ชอบ ซึ่งลงกับคำว่า 10 20 30 40 พอดี แต่หลังจากนั้นมันก็เหลือท่อนที่เราต้องใส่เนื้อหาเข้าไป จนกลายเป็นโจทย์ที่ทำให้เราช่างสังเกตมากขึ้น เวลาอยู่กับเพื่อนก็เริ่มสังเกตว่า คนนั้นมันทำอย่างนั้น คนนี้มันทำอย่างนี้ เช่น เฮลิคอปเตอร์บินผ่านก็พูดว่า “พ่อกูมารับแล้ว”
พอยิ่งสังเกตก็ยิ่งมั่นใจว่าเรากำลังเล่าความเป็นไทยได้ถูกทางแล้ว โดยใช้เวลาประมาณ 1 สัปดาห์ในการเขียนเพลงทั้งหมด
พอมีเนื้อเพลง และทำนองทั้งหมดแล้ว ได้จินตนาการภาพ MV ไว้แบบไหน
ตั้งแต่เขียนเพลงผมไม่เคยมีความคิดอยากทำ MV เลย เพราะไม่เห็นความจำเป็นในการทำ MV ด้วยความที่ในเพลงเล่าเรื่องเหมือนหนังอยู่แล้ว บวกกับขี้เกียจด้วย
แต่เพลงนี้ตั้งแต่ตอนเขียน รู้สึกทันทีว่าต้องมี MV ให้ได้
ผมจินตนาการตั้งแต่แรกเลยว่าคงเป็น MV ที่เดินไปเรื่อยๆ มีคนไทยเยอะๆ คนจะออกมาดูกันว่า คนนั้นทำอะไร คนนี้ทำอะไร เลยไปหาสถานที่ถ่ายทำแถวบางซื่อ แล้วก็เจอซอยชุมชนหนึ่งที่ดูเหมาะ
ทำไมเลือกถ่าย MV เป็น Long Take ใช้เวลาในการถ่ายนานไหม
Long Take (ผู้เขียน: การถ่ายภาพอย่างต่อเนื่องตั้งแต่ต้นจนจบ โดยไม่มีการคัตหรือตัดต่อ) มันเหมาะกับสไตล์เพลงและสไตล์เรา เพราะขี้เกียจถ่ายเยอะ ถ้ามันดีก็ได้กลับบ้านเลย ซึ่งวันนั้นก็ประสบความสำเร็จ เริ่มถ่าย 7 โมงครึ่ง 11 โมงก็ได้กลับบ้านแล้ว
คาแรกเตอร์ที่เดินตามในเพลงมีใครบ้าง เลือกคนมายังไง
เลือกมาจากคาแรกเตอร์คนไทยที่เคยเจอในความทรงจำ อย่างคุณป้าขี้บ่นใน MV ก็เป็นตัวละครที่มาจากประสบการณ์ของผม เขาเป็นเหมือนป้าคนหนึ่งในชีวิตที่บ่นทุกอย่าง
ส่วนคุณลุงส่องพระก็มาจากความคุ้นเคย ที่เราเห็นว่าเขาไม่ทำอะไรเลย ส่องแต่พระ แต่จริงๆ ก็ไม่ได้นับถืออะไร เพียงแค่ชอบส่องพระ นอกจากนั้นก็มียูทูปเบอร์เดินไลฟ์ เด็กติดเกม เหมือนเราพยายามรวมวัฒนธรรมย่อย (subculture) ไว้
ในเนื้อหาของเพลงที่พูดถึงการที่ ‘คนไทยเป็นคนตลก’ มองว่าเป็นเรื่องเชิงบวกหรือเชิงลบ
เชิงบวก ความตลกนี้มันมีความหมายที่แฝงมา คือ ความเป็นมิตร ความใจดี ซึ่งเชื่อมโยงกับทฤษฎีแรกของเราที่ว่าคนไทยใจดีมาแต่ไหนแต่ไร เนื่องจากความสบายที่เรามีทรัพยากรมาก เราเลยใจดี ให้ของคนอื่นได้
ถ้าต้องแปลเพลงนี้เลยเป็นภาษาอื่น คิดว่าจะสามารถแปลให้ชาติอื่นเข้าใจความหมายได้ไหม
คิดว่าทำได้ แต่ต้องใช้เวลานานมาก ถ้าแปลเป็นแค่ซับไตเติ้ลไม่น่าเข้าใจ ก่อนหน้านี้มีคนจีนกลุ่มหนึ่งที่ชอบเอาเพลงก่อนๆ ของผมไปแปลเป็นภาษาจีน เขาเพิ่งทักมาหาตอนแปลเพลง ‘คนนี้คนไทย’ ว่า ไม่ไหวแล้ว ขอความช่วยเหลือด่วน เพราะงงกับเนื้อหาเพลงนี้มาก
เขาถามมาหลายคำถามมาก ทั้ง “ลืมสลับเลข แปลว่าอะไร” ก็เลยอธิบายให้เขาฟังว่าคนไทยจริงจังกับเรื่องหวย หรือ “เวอร์ แปลว่าอะไร” ก็เลยแปะคลิปไบรอันตัน* (ผู้เขียน: เจ้าของเพลง Ver Ver Ver ซึ่งได้รับความนิยมจากการประกวดนางงามเวทีหนึ่ง) ให้เขา
กระแสตอบรับเพลงนี้เป็นยังไงบ้าง คนพูดถึงในแง่ไหน
ปกติไม่ได้ตามอ่านความคิดเห็นเท่าไร แต่เพลงนี้ดูบ้าง เพราะไม่มั่นใจที่ตัวเองไปเล่น MV เอง (หัวเราะ) ส่วนใหญ่ก็พูดประมาณว่า เป็นเพลงมัดรวมความเป็นไทย หรือ “ไอ้ตั้งยอมเล่น MV แล้ว”
ท่อนที่คนพูดถึงเยอะ คือท่อน
“เรียกคนอื่นว่าตัวเอง เรียกตัวเองว่าเค้า” ซึ่งอันนี้ผมไปได้มาจากทวิตเตอร์ของคนหนึ่ง ผมไม่ได้คิดเอง
แล้วก็วันแรกที่ปล่อยเพลงเลย มีคนโควททวิตบอกว่า
“ที่จริงเพลงตั้งมีพาร์ทสองได้เลย” แล้วก็เริ่มคิดเนื้อหาของพาร์ทสองให้ เช่น คำว่า ‘ดูแลตัวเองนะ’ กับ ‘ระวังตัวไว้นะ’ มีความหมายไม่เหมือนกัน (หัวเราะ)
นิยามความเป็นไทยแบบตั้ง ตะวันวาด คืออะไร
(คิดอยู่นาน) …เชี่ย ยากจังเลยอะ ผมขอแบ่งเป็นสองด้าน
ด้านแรกคือเรื่องภาพลักษณ์ คนไทยให้ความสำคัญกับภาพลักษณ์มากกว่าผลลัพธ์ เรื่องหน้าตา ชื่อเสียงมักสำคัญกว่า อย่างคำว่า ‘ขายหน้า’ ‘อาย’ ถือเป็นสิ่งที่เจ็บที่สุดของคนไทย ไม่มีอะไรโหดกับคนไทยไปได้กว่าการถูกประจานในที่สาธารณะ
เช่น ถ้าเราจะสร้างถนนแล้วเราต้องตัดต้นไม้เยอะมาก แต่ถ้าเราไม่สร้างเราจะโดนด่า คนไทยอาจจะเลือกสร้างต่อและตัดต้นไม้ เพื่อไม่ให้โดนด่า
แต่ถ้าในด้านคนไทยกับชีวิตประจำวัน คนไทยเป็นคนรักสบาย รักสนุก ชอบอะไรที่เป็นความฉลาด เช่น มุกตลก ผมมองว่ามุกตลกคือความฉลาดในการเล่นมุก ซึ่งคนไทยทำได้ดี ตลกคาเฟ่ถึงประสบความสำเร็จอย่างมากในประเทศไทย
แต่ถ้าจะให้นิยามความเป็นไทยเลยมันก็ยากเหลือเกิน มีหลากหลายมุมมองมาก
งั้นจากความเป็นไทยที่หลากหลาย ทำไมถึงเลือกนำเสนอความเป็นไทยที่อยู่นอกตำรา
จริงๆ ไม่มีเป้าหมายอะไร ผมแค่รู้สึกว่ามันสนุก แฝงกับอารมณ์หมั่นไส้ที่
เวลาคนคุยกันแล้วบอกว่าความเป็นไทยคือทุกสิ่งที่ดีงาม ประเพณีไทยหรือว่าการโปรโมตความเป็นไทยด้วยการเอาขันตักใส่กันเบาๆ วันสงกรานต์
ขอเล่าย้อนไปถึงตอนที่ผมเรียนจบใหม่ๆ ผมเคยเป็นทีมกล้องของรายการโทรทัศน์ช่องหนึ่งแล้วมันเป็นแผนกโฆษณาชวนเชื่อ
ที่จะไปสัมภาษณ์ นำเสนอความดีงามของไทย สนับสนุนโดยแบรนด์เหล้าแบรนด์หนึ่งซึ่งมึงบอกว่าเป็นเหล้าไทย แต่ใช้ลูกครึ่งทุกคนเลย ด้วยการนำเสนอความเป็นไทยแต่อะไรแบบนี้ ผมเลยอยากชี้มุมใหม่ว่า เรามาดูอะไรที่เป็นความจริงกันเถอะ
นอกจาก ‘คนนี้คนไทย’ เพลงอื่นอย่าง ลิ้นติดไฟ ก็ใส่คำผวน ซึ่งดูเป็นหนึ่งในความเป็นไทยเข้าไป อยากรู้ว่ามีความตั้งใจอะไรตอนนั้นไหม
ลิ้นติดไฟเป็นอีกกรณีหนึ่ง ผมแค่อยากรู้ว่าถ้าเขียนเพลงที่แรปยากมากๆ แล้วเราจะแรพได้ไหม เพราะตอนแรกที่เขียนออกมา เราก็แรปไม่ได้เหมือนกัน (ขำ) ก็ให้เวลาตัวเองสองสัปดาห์ในการฝึก
มองว่าตัวเองเป็นส่วนหนึ่งของ T-POP ไหม
T-POP คืออะไรอะ?
T-POP คือการที่คนไทยอยากมีแนวเพลงที่เหมือน K-POP หรือเปล่า
K-POP ประกอบไปด้วย วิชวลที่น่าดู กับเพลงโดยกรุ๊ปใดกรุ๊ปหนึ่ง เช่น กรุ๊ปชายล้วน หญิงล้วน มีการนำเสนอที่ดี เต้นเก่ง หน้าตาดีแล้วก็เพลงที่น่าฟัง อย่างเพลงร็อกเกาหลี หรือเพลงที่ไม่ใช่ไอดอลก็จะไม่ถูกจัดเป็น K-POP โดยรวมก็คืออาจจะเป็นเพลงที่ฟังไม่ยากมาก
แต่ไม่รู้เลยว่า T-POP คืออะไร เลยไม่สามารถตอบได้ว่าเราเป็นส่วนหนึ่งของ T-POP ไหม
ในมุมมองของคนทำเพลง คิดว่าการจะทำเพลงไทยขายต่างชาติจำเป็นที่ต้องใส่ความเป็นไทยเข้าไปในเพลงไหม
ไม่จำเป็น คนฟังเพลงยุคใหม่ฉลาด มีเรดาร์ในการตรวจจับว่าเพลงนี้ดีหรือไม่
พอ T-POP เริ่มเติบโต มันมีสูตรสำเร็จของการทำเพลง เช่น กลุ่มเพลง TikTok อย่างงานล่าสุดที่ติดต่อเราเข้ามา ก็จะเป็นงานที่บอกว่า “ตั้งช่วยใส่ศัพท์วัยรุ่นเข้าไปให้หน่อย” “ตั้งช่วยมีท่อนที่เต้น Tiktok Challenge ให้หน่อย”
แต่ผมมองว่าคนฟังเพลงฉลาดขึ้น ระหว่างเพลงที่ทำตามสูตรสำเร็จ กับเพลงที่จริงใจความดังมันจะสวนกันไปเรื่อยๆ ถ้ามีเพลงที่เขียนจริงใจขึ้นมาเยอะๆ เช่น ช่วงที่ Taylor Swift หรือ Adele ดัง คนจะเริ่มเบื่อ อยากฟังอะไรไร้สาระ เพลงไร้สาระแบบ Pen Pineapple Apple Pen ก็จะดังขึ้นมา พอมันดังคนก็จะทำแบบนั้นหมด คนก็จะเริ่มเบื่อ สลับไปมา
แต่ผมไม่เห็นความจำเป็นในการใส่ความเป็นไทยในเนื้อเพลง แค่ต้องมีอะไรที่เราชอบเฉยๆ ซึ่งก็ไม่ได้การันตีว่าจะประสบความสำเร็จ
มีความคาดหวังอะไรไหม อยากฝากอะไรถึงวงการเพลงไทย
ไม่ได้อยากให้มันเป็นหน้าตายังไงเลย ไม่มีความคาดหวังใดๆ เพียงแค่อยากให้ศิลปินได้ทำในสิ่งที่ตัวเองต้องการ ถ้าโชคดีก็จะหาเลี้ยงชีพเขาได้ด้วย เพราะบางทีการทำสิ่งที่เรารักมันอาจจะไม่ได้หาเงินได้เสมอไป
นิสิตนักศึกษา 
เรื่อง: ปณิตา พิชิตหฤทัย
“คนนี้อะคนไทย เจอลิฟต์ค้างร้อง 10 20 30 และ 40
คนนี้อะคนไทย เรียกคนนั้นจารย์คนนี้จารย์ แต่ว่างง เพราะไม่ได้เป็นศิษย์
คนนี้อะคนไทย เอ้ย เพราะจะกินเบียร์ อ้าวเฮ้ย น้ำแข็งหมด อากาศร้อนไม่จิบ”
เพราะความเป็นไทยนั้นหลากหลาย และหาคำนิยามที่ลงตัวได้ยาก จึงเป็นที่มาของความเป็นไทยที่ ‘คนไทย’ ขอเล่าเอง
นิสิตนักศึกษา ชวน ตั้ง ตะวันวาด วนวิทย์ หรือ TangBadVoice ศิลปินแรปชื่อดังผู้ติดตลก (ร้าย) มาพูดคุยถึงเพลงดังล่าสุด ด้วยยอดวิวกว่า 2 ล้านอย่าง ‘คนนี้คนไทย’ ที่หยิบความเป็นไทยแบบร่วมสมัยมาถ่ายทอดโดยไม่ต้องฉาบปูน แต่งสีให้สวยงามตามฉบับอนุรักษ์นิยม
แรงบันดาลใจแรกเริ่มในการทำเพลง ‘คนนี้คนไทย’ คืออะไร
ผมกับหลิน แฟนผม ติดอยู่ในลิฟต์ที่คอนโด แล้วอยู่ๆ หลินก็เริ่มหันมาบอกว่า “10 20 30 40” (ผู้เขียน: มีที่มาจากคลิปที่เป็นกระแสบนโลกออนไลน์ กลุ่มวัยรุ่นติดลิฟต์ แต่ยังร่าเริงและร้องเพลงที่แต่งเองเป็นจังหวะว่า 10 20 30 40…) ผมรู้สึกว่าสิ่งนี้มันไทยมาก คนไทยเป็นคนสนุก ติดเล่น ขนาดอยู่ในยามวิกฤต อย่างในตอนนั้นที่ไม่รู้ว่าจะติดลิฟต์นานแค่ไหน แต่ก็ยังเล่น เลยมองว่าประเด็นนี้น่าสนใจสำหรับเรา
หลังจากนั้นก็เลยตั้งคำถามใน X (X; เดิมชื่อว่า Twitter) ว่า “เราจะรู้ได้ยังไง ว่าคนนี้คนไทย” กลายเป็นว่ามีคนมาตอบเรื่อง 10 20 30 ติดลิฟต์เยอะมาก เลยยิ่งยืนยันในสิ่งที่เราคิด รวมถึงคนที่ตอบเรื่องอื่นๆ ก็ช่วยขยายไอเดียได้อีก
ประเด็นเรื่องอะไรไทย ไม่ไทย เป็นประเด็นที่สนใจตั้งแต่เด็กแล้วเพราะเราเรียนอินเตอร์ เพื่อนฝรั่งก็จะชอบถามกันว่าอะไรคือความเป็นไทย (Thainess) ความคิดแรกเลยก็จะนึกถึงมวยไทย รำไทย ต้มยำกุ้ง แต่นอกจากต้มยำกุ้งแล้วเรากลับไม่ได้ใกล้ชิดกับอะไรพวกนี้เลย
อย่างประเพณีที่ดีงาม มันเป็นรากของไทยก็จริงแต่มันไกลตัวมาก พอติดลิฟต์ครั้งนั้นก็เลยรู้สึกว่า ความเป็นไทยคือพฤติกรรมต่างหาก
แล้วถ้ามีคนถามว่า “ความเป็นไทยคืออะไร” ในตอนนี้ คำตอบจะเหมือนเดิมไหม
จะไม่ตอบว่าเป็นประเพณี วัฒนธรรม หรือแนวๆ นั้นแน่นอน เพราะว่าเราไม่เคยเชื่อตั้งแต่แรกอยู่แล้ว วัฒนธรรมไทยคือ การเอาวัฒนธรรมของหลายๆ ประเทศมาเขย่ารวมกัน ถ้าให้เราตอบจากใจ
ซึ่งไม่รู้จะดราม่าหรือเปล่า แต่ในอดีตเป็นประเทศที่สบายมาก ก่อนเข้ายุคทุนนิยม ประเทศเราอุดมสมบูรณ์จนแทบไม่ต้องแย่งชิงทรัพยากรใดๆ ความต้องการเอาชีวิตรอดในประเทศมันต่ำ คนจึงติดความสบาย ชีวิตเสพติดความง่ายและความชิลล์
ประกอบกับนิสัยคนไทย ที่พอเจออะไรของชาติอื่นก็จับมาผสมกับความง่ายกึ่งชุ่ย ให้กลายเป็นของเรา คิดว่านี่คือความไทยที่ผมบอกเพื่อนตอนนั้น ซึ่งตอนนี้ก็ยังคิดคล้ายๆ เดิมอยู่ แต่ผมอาจจะผิดหมดเลยก็ได้
ในการทำเพลง ‘คนนี้คนไทย’ ตั้งแต่คิดไอเดีย จนเพลงออกมาได้ มีขั้นตอนยังไงบ้าง
เริ่มจากเจอบีทที่ชอบ ซึ่งลงกับคำว่า 10 20 30 40 พอดี แต่หลังจากนั้นมันก็เหลือท่อนที่เราต้องใส่เนื้อหาเข้าไป จนกลายเป็นโจทย์ที่ทำให้เราช่างสังเกตมากขึ้น เวลาอยู่กับเพื่อนก็เริ่มสังเกตว่า คนนั้นมันทำอย่างนั้น คนนี้มันทำอย่างนี้ เช่น เฮลิคอปเตอร์บินผ่านก็พูดว่า “พ่อกูมารับแล้ว”
พอยิ่งสังเกตก็ยิ่งมั่นใจว่าเรากำลังเล่าความเป็นไทยได้ถูกทางแล้ว โดยใช้เวลาประมาณ 1 สัปดาห์ในการเขียนเพลงทั้งหมด
พอมีเนื้อเพลง และทำนองทั้งหมดแล้ว ได้จินตนาการภาพ MV ไว้แบบไหน
ตั้งแต่เขียนเพลงผมไม่เคยมีความคิดอยากทำ MV เลย เพราะไม่เห็นความจำเป็นในการทำ MV ด้วยความที่ในเพลงเล่าเรื่องเหมือนหนังอยู่แล้ว บวกกับขี้เกียจด้วย
แต่เพลงนี้ตั้งแต่ตอนเขียน รู้สึกทันทีว่าต้องมี MV ให้ได้
ผมจินตนาการตั้งแต่แรกเลยว่าคงเป็น MV ที่เดินไปเรื่อยๆ มีคนไทยเยอะๆ คนจะออกมาดูกันว่า คนนั้นทำอะไร คนนี้ทำอะไร เลยไปหาสถานที่ถ่ายทำแถวบางซื่อ แล้วก็เจอซอยชุมชนหนึ่งที่ดูเหมาะ
ทำไมเลือกถ่าย MV เป็น Long Take ใช้เวลาในการถ่ายนานไหม
Long Take (ผู้เขียน: การถ่ายภาพอย่างต่อเนื่องตั้งแต่ต้นจนจบ โดยไม่มีการคัตหรือตัดต่อ) มันเหมาะกับสไตล์เพลงและสไตล์เรา เพราะขี้เกียจถ่ายเยอะ ถ้ามันดีก็ได้กลับบ้านเลย ซึ่งวันนั้นก็ประสบความสำเร็จ เริ่มถ่าย 7 โมงครึ่ง 11 โมงก็ได้กลับบ้านแล้ว
คาแรกเตอร์ที่เดินตามในเพลงมีใครบ้าง เลือกคนมายังไง
เลือกมาจากคาแรกเตอร์คนไทยที่เคยเจอในความทรงจำ อย่างคุณป้าขี้บ่นใน MV ก็เป็นตัวละครที่มาจากประสบการณ์ของผม เขาเป็นเหมือนป้าคนหนึ่งในชีวิตที่บ่นทุกอย่าง
ส่วนคุณลุงส่องพระก็มาจากความคุ้นเคย ที่เราเห็นว่าเขาไม่ทำอะไรเลย ส่องแต่พระ แต่จริงๆ ก็ไม่ได้นับถืออะไร เพียงแค่ชอบส่องพระ นอกจากนั้นก็มียูทูปเบอร์เดินไลฟ์ เด็กติดเกม เหมือนเราพยายามรวมวัฒนธรรมย่อย (subculture) ไว้
ในเนื้อหาของเพลงที่พูดถึงการที่ ‘คนไทยเป็นคนตลก’ มองว่าเป็นเรื่องเชิงบวกหรือเชิงลบ
เชิงบวก ความตลกนี้มันมีความหมายที่แฝงมา คือ ความเป็นมิตร ความใจดี ซึ่งเชื่อมโยงกับทฤษฎีแรกของเราที่ว่าคนไทยใจดีมาแต่ไหนแต่ไร เนื่องจากความสบายที่เรามีทรัพยากรมาก เราเลยใจดี ให้ของคนอื่นได้
ถ้าต้องแปลเพลงนี้เลยเป็นภาษาอื่น คิดว่าจะสามารถแปลให้ชาติอื่นเข้าใจความหมายได้ไหม
คิดว่าทำได้ แต่ต้องใช้เวลานานมาก ถ้าแปลเป็นแค่ซับไตเติ้ลไม่น่าเข้าใจ ก่อนหน้านี้มีคนจีนกลุ่มหนึ่งที่ชอบเอาเพลงก่อนๆ ของผมไปแปลเป็นภาษาจีน เขาเพิ่งทักมาหาตอนแปลเพลง ‘คนนี้คนไทย’ ว่า ไม่ไหวแล้ว ขอความช่วยเหลือด่วน เพราะงงกับเนื้อหาเพลงนี้มาก
เขาถามมาหลายคำถามมาก ทั้ง “ลืมสลับเลข แปลว่าอะไร” ก็เลยอธิบายให้เขาฟังว่าคนไทยจริงจังกับเรื่องหวย หรือ “เวอร์ แปลว่าอะไร” ก็เลยแปะคลิปไบรอันตัน* (ผู้เขียน: เจ้าของเพลง Ver Ver Ver ซึ่งได้รับความนิยมจากการประกวดนางงามเวทีหนึ่ง) ให้เขา
กระแสตอบรับเพลงนี้เป็นยังไงบ้าง คนพูดถึงในแง่ไหน
ปกติไม่ได้ตามอ่านความคิดเห็นเท่าไร แต่เพลงนี้ดูบ้าง เพราะไม่มั่นใจที่ตัวเองไปเล่น MV เอง (หัวเราะ) ส่วนใหญ่ก็พูดประมาณว่า เป็นเพลงมัดรวมความเป็นไทย หรือ “ไอ้ตั้งยอมเล่น MV แล้ว”
ท่อนที่คนพูดถึงเยอะ คือท่อน
“เรียกคนอื่นว่าตัวเอง เรียกตัวเองว่าเค้า” ซึ่งอันนี้ผมไปได้มาจากทวิตเตอร์ของคนหนึ่ง ผมไม่ได้คิดเอง
แล้วก็วันแรกที่ปล่อยเพลงเลย มีคนโควททวิตบอกว่า
“ที่จริงเพลงตั้งมีพาร์ทสองได้เลย” แล้วก็เริ่มคิดเนื้อหาของพาร์ทสองให้ เช่น คำว่า ‘ดูแลตัวเองนะ’ กับ ‘ระวังตัวไว้นะ’ มีความหมายไม่เหมือนกัน (หัวเราะ)
นิยามความเป็นไทยแบบตั้ง ตะวันวาด คืออะไร
(คิดอยู่นาน) …เชี่ย ยากจังเลยอะ ผมขอแบ่งเป็นสองด้าน
ด้านแรกคือเรื่องภาพลักษณ์ คนไทยให้ความสำคัญกับภาพลักษณ์มากกว่าผลลัพธ์ เรื่องหน้าตา ชื่อเสียงมักสำคัญกว่า อย่างคำว่า ‘ขายหน้า’ ‘อาย’ ถือเป็นสิ่งที่เจ็บที่สุดของคนไทย ไม่มีอะไรโหดกับคนไทยไปได้กว่าการถูกประจานในที่สาธารณะ
เช่น ถ้าเราจะสร้างถนนแล้วเราต้องตัดต้นไม้เยอะมาก แต่ถ้าเราไม่สร้างเราจะโดนด่า คนไทยอาจจะเลือกสร้างต่อและตัดต้นไม้ เพื่อไม่ให้โดนด่า
แต่ถ้าในด้านคนไทยกับชีวิตประจำวัน คนไทยเป็นคนรักสบาย รักสนุก ชอบอะไรที่เป็นความฉลาด เช่น มุกตลก ผมมองว่ามุกตลกคือความฉลาดในการเล่นมุก ซึ่งคนไทยทำได้ดี ตลกคาเฟ่ถึงประสบความสำเร็จอย่างมากในประเทศไทย
แต่ถ้าจะให้นิยามความเป็นไทยเลยมันก็ยากเหลือเกิน มีหลากหลายมุมมองมาก
งั้นจากความเป็นไทยที่หลากหลาย ทำไมถึงเลือกนำเสนอความเป็นไทยที่อยู่นอกตำรา
จริงๆ ไม่มีเป้าหมายอะไร ผมแค่รู้สึกว่ามันสนุก แฝงกับอารมณ์หมั่นไส้ที่
เวลาคนคุยกันแล้วบอกว่าความเป็นไทยคือทุกสิ่งที่ดีงาม ประเพณีไทยหรือว่าการโปรโมตความเป็นไทยด้วยการเอาขันตักใส่กันเบาๆ วันสงกรานต์
ขอเล่าย้อนไปถึงตอนที่ผมเรียนจบใหม่ๆ ผมเคยเป็นทีมกล้องของรายการโทรทัศน์ช่องหนึ่งแล้วมันเป็นแผนกโฆษณาชวนเชื่อ
ที่จะไปสัมภาษณ์ นำเสนอความดีงามของไทย สนับสนุนโดยแบรนด์เหล้าแบรนด์หนึ่งซึ่งมึงบอกว่าเป็นเหล้าไทย แต่ใช้ลูกครึ่งทุกคนเลย ด้วยการนำเสนอความเป็นไทยแต่อะไรแบบนี้ ผมเลยอยากชี้มุมใหม่ว่า เรามาดูอะไรที่เป็นความจริงกันเถอะ
นอกจาก ‘คนนี้คนไทย’ เพลงอื่นอย่าง ลิ้นติดไฟ ก็ใส่คำผวน ซึ่งดูเป็นหนึ่งในความเป็นไทยเข้าไป อยากรู้ว่ามีความตั้งใจอะไรตอนนั้นไหม
ลิ้นติดไฟเป็นอีกกรณีหนึ่ง ผมแค่อยากรู้ว่าถ้าเขียนเพลงที่แรปยากมากๆ แล้วเราจะแรพได้ไหม เพราะตอนแรกที่เขียนออกมา เราก็แรปไม่ได้เหมือนกัน (ขำ) ก็ให้เวลาตัวเองสองสัปดาห์ในการฝึก
มองว่าตัวเองเป็นส่วนหนึ่งของ T-POP ไหม
T-POP คืออะไรอะ?
T-POP คือการที่คนไทยอยากมีแนวเพลงที่เหมือน K-POP หรือเปล่า
K-POP ประกอบไปด้วย วิชวลที่น่าดู กับเพลงโดยกรุ๊ปใดกรุ๊ปหนึ่ง เช่น กรุ๊ปชายล้วน หญิงล้วน มีการนำเสนอที่ดี เต้นเก่ง หน้าตาดีแล้วก็เพลงที่น่าฟัง อย่างเพลงร็อกเกาหลี หรือเพลงที่ไม่ใช่ไอดอลก็จะไม่ถูกจัดเป็น K-POP โดยรวมก็คืออาจจะเป็นเพลงที่ฟังไม่ยากมาก
แต่ไม่รู้เลยว่า T-POP คืออะไร เลยไม่สามารถตอบได้ว่าเราเป็นส่วนหนึ่งของ T-POP ไหม
ในมุมมองของคนทำเพลง คิดว่าการจะทำเพลงไทยขายต่างชาติจำเป็นที่ต้องใส่ความเป็นไทยเข้าไปในเพลงไหม
ไม่จำเป็น คนฟังเพลงยุคใหม่ฉลาด มีเรดาร์ในการตรวจจับว่าเพลงนี้ดีหรือไม่
พอ T-POP เริ่มเติบโต มันมีสูตรสำเร็จของการทำเพลง เช่น กลุ่มเพลง TikTok อย่างงานล่าสุดที่ติดต่อเราเข้ามา ก็จะเป็นงานที่บอกว่า “ตั้งช่วยใส่ศัพท์วัยรุ่นเข้าไปให้หน่อย” “ตั้งช่วยมีท่อนที่เต้น Tiktok Challenge ให้หน่อย”
แต่ผมมองว่าคนฟังเพลงฉลาดขึ้น ระหว่างเพลงที่ทำตามสูตรสำเร็จ กับเพลงที่จริงใจความดังมันจะสวนกันไปเรื่อยๆ ถ้ามีเพลงที่เขียนจริงใจขึ้นมาเยอะๆ เช่น ช่วงที่ Taylor Swift หรือ Adele ดัง คนจะเริ่มเบื่อ อยากฟังอะไรไร้สาระ เพลงไร้สาระแบบ Pen Pineapple Apple Pen ก็จะดังขึ้นมา พอมันดังคนก็จะทำแบบนั้นหมด คนก็จะเริ่มเบื่อ สลับไปมา
แต่ผมไม่เห็นความจำเป็นในการใส่ความเป็นไทยในเนื้อเพลง แค่ต้องมีอะไรที่เราชอบเฉยๆ ซึ่งก็ไม่ได้การันตีว่าจะประสบความสำเร็จ
มีความคาดหวังอะไรไหม อยากฝากอะไรถึงวงการเพลงไทย
ไม่ได้อยากให้มันเป็นหน้าตายังไงเลย ไม่มีความคาดหวังใดๆ เพียงแค่อยากให้ศิลปินได้ทำในสิ่งที่ตัวเองต้องการ ถ้าโชคดีก็จะหาเลี้ยงชีพเขาได้ด้วย เพราะบางทีการทำสิ่งที่เรารักมันอาจจะไม่ได้หาเงินได้เสมอไป
Share this: